Hoogsensitief achter in de klas

In mijn praktijk komen vaak hoogsensitieve kinderen. Als je hoogsensitief bent, betekent dit dat je gevoelig bent voor prikkels en dat je deze op een intense manier verwerkt.

Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor hoogsensitiviteit. Over wat er lastig aan is en ook wat er juist zo goed en fijn aan is, als je weet hoe je ermee om kunt gaan. Daarom wil ik hier de komende tijd een aantal blogs over schrijven. Over herkenbare situaties in het leven van een hoogsensitief kind, thuis of in de klas. Deze blog gaat over emotionele sensitiviteit.

foto jongen in de klas

Vooraan in de klas

Finn zit vooraan in de klas. De leerkracht vindt dat Finn vaak afgeleid is, daarom heeft ze hem vooraan gezet. Hierdoor zal hij minder afgeleid zijn, omdat hij niet meer ziet dat Julia haar staart ronddraait en dat Ezra met zijn voet zit te wiebelen. Hij zal zich zo beter kunnen concentreren. Het helpt helaas niet. Finn zit steeds achterstevoren en bovendien is zijn concentratie is er niet beter op geworden.

Overzicht

Dit komt omdat hij niet alleen ziet wat er gebeurt in de klas, hij voelt dit ook. Hij voelt dat een klasgenootje verdrietig is. Tegelijkertijd merkt hij dat er twee kinderen ruzie hebben, terwijl deze allebei stil op hun stoel zitten. Het is niet direct voor iedereen waarneembaar. Voor Finn wel, maar dan is het belangrijk dat hij overzicht heeft. Omdat hij voor in de klas zit, weet hij niet om welke kinderen het gaat. En dat is lastig, vooral boosheid kan voor Finn als een bedreiging aanvoelen, ook al is dit niet op hem gericht. Dat maakt dat hij zich omdraait, hij wil graag met zijn eigen ogen zien wie er boos is. Dan voelt hij zich veiliger.

Ruimte vol mensen

Zelf heb ik dit ook. Pasgeleden heb ik twee informatie-avonden gehad. Bij mijn dochter op het VO en bij mijn zoon op de basisschool. Op zo’n avond krijg je belangrijke informatie voor je kind, dus wil ik dat goed in me opnemen. Jarenlange ervaring en aanpassing maakt dat dat lukt.

Toch blijft het lastig om in een volle ruimte te zitten. Door de intense verwerking van emotionele prikkels, ben ik dan in een continue staat van alertheid. Als een konijntje in het bos, waar vossenogen achter elke struik blinken. Dit heb ik vooral met de mensen die achter me zitten, terwijl ik deze mensen niet ken en zij ook aan het luisteren zijn naar de informatie en niet op mij letten.

Dan overvalt me een onbestemd gevoel, ook al weet ik rationeel wat er gebeurt, toch kom ik doodmoe thuis van zo’n avond.

Ik begrijp het en toch…

Ik heb me de afgelopen jaren grondig verdiept in hoogsensitiviteit. Op het moment dat ik in de klas van mijn kinderen zit (of in een bioscoop, congreszaal of volle tram…) begrijp ik wat er gebeurt. Dat scheelt veel. Ik weet hierdoor dat het de sfeer is die ik oppik en dat het niet allemaal mijn eigen gevoelens zijn. Daardoor kan ik het daarna beter van me afzetten. Als kind wist ik dat niet. En Finn ook niet. Hij begrijpt niet wat hij allemaal voelt en weet daardoor ook niet welke gevoelens van hemzelf zijn en welke van iemand anders. Misschien heeft hij het idee dat hij zelf verdrietig is, terwijl Emma, die achter hem zit, verdrietig is omdat haar oma ziek is. Hij raakt in de war omdat hij net thuis vrolijk aan het ravotten was met zijn broertje en nu bijna moet huilen.

Achterin en oefenen met filteren

Voor Finn kan het helpen om achter in de klas te zitten. Zo kan hij alles overzien en zijn gevoel matchen met wat hij ziet. Ook is het belangrijk dat hij weet hoe het bij hem werkt. Dat hij geen filter heeft in het informatieverwerkingssysteem in de hersenen (Elke van Hoof) en dat het bij hem vooral om het verwerken van emoties gaat. Dat de meeste andere kinderen wel zo’n filter hebben. Het is belangrijk om op een bij de leeftijd passende manier uit te leggen hoe het werkt in hoofd en lijf. Verder is het daarbij goed om te zoeken naar manieren om je als kind op bepaalde momenten goed af te kunnen sluiten in de klas. Hierover volgt een andere blog!

De voordelen van de eigenschap van Finn

Op een dag kwam er een nieuw meisje in de klas, Anna. Finn zit intussen al een paar weken achteraan in de klas en voelt zich beter op z’n gemak. Met het gevolg dat zijn schoolwerk de laatste tijd verbeterd is. Het nieuwe meisje zit stijf rechtop op haar stoel en haar stem bibbert een beetje als de juf vraagt of ze haar naam wil zeggen. Finn springt van zijn stoel en loopt voorzichtig met zijn lievelingspotlood naar haar toe. Met het gevolg dat de juf Finn wil waarschuwen dat hij op zijn stoel moet blijven zitten. Voordat ze dat doet, ziet ze Anna ontspannen glimlachen. ‘Misschien wil je je naam op een blaadje schrijven,’ vraagt Finn. Het bleek dat Finn aanvoelde wat Anna nodig had, en hij reageerde instinctief. De juf laat ze die dag samen werken en Anna is snel gewend in de klas.

Janneke Luijkx is creatieve kindercoach en schrijfdocente. Zij begeleidt hoogsensitieve kinderen in haar praktijk in Wateringen of op de school van een kind.

Vanwege privacy redenen zijn de namen in deze blog gefingeerd.

Hooggevoelig op vakantie: 5 tips

Ik ga dit jaar rondreizen door Groot-Brittannië en Ierland. Ik heb er zin in! Ruige natuur en Keltische kunst en ook het Engelse ontbijt en a pint of Guinness, please.

Ik zie er naar uit en toch… met drie hooggevoeligen in ons gezin is het steeds zoeken hoe met de gevoeligheid om te gaan. Dit hebben we met vallen en opstaan geleerd. Ik wil graag met jullie delen wat wij doen. En heb je aanvullende tips, dan hoor ik die graag!

1. Koptelefoons tijdens de reis

Ik weet dat het niet het meest gezellige is, maar goed om je af te sluiten voor vervelende geluiden tijdens de reis. We reizen naar Groot Brittannië met de auto en de boot. Het is dan soms lastig om het geluid van motoren of van luide medepassagiers buiten te sluiten. Daarom nemen we oordopjes mee voor de telefoon of tablet. Mijn dochter heeft op Spotify een vakantielijst samengesteld en mijn zoon heeft zijn favoriete games. Zelf heb ik luisterboeken gedownload van de Luisterbieb. We nemen ook een stok kaarten mee om samen een spelletje te doen, of we gaan naar het dek om naar de golven te kijken. Als de vermoeidheid toeslaat of er te veel mensen om ons heen zijn, dan sluiten we onszelf af van de buitenwereld. Anders wordt het ook geen gezellige boel, geloof me!

2. Gronden

Als we aankomen op een bestemming, lopen we eerst rond om de accommodatie te bekijken. Daarna ga ik zitten. Ik kijk om me heen en neem alles in me op. Als ik dit niet doe, raak ik gestrest.

Ik doe een oefening om te gronden, om niet overweldigd te raken. Ik ga stevig zitten en voel de grond onder mijn voeten. Dan richt ik mijn aandacht van mijn voeten naar mijn onderbenen, bovenbenen, buik en zo verder tot aan mijn hoofd. Daarna ga ik weer naar beneden met mijn aandacht. Mijn kinderen noemen dit ‘Door je lijf gaan’. Als ze moeite hebben om te slapen na een dag vol prikkels, doe ik de oefening met hen samen.

3. Vermijden van te drukke plekken

Voor ons werkt het om hele drukke plaatsten te vermijden. In de natuur werkt dat beter dan in de stad. Tijdens de rondreis in Ierland gaan we vooral naar plekken ‘In the middle of nowhere’ dat vind ik geweldig. Ook in steden is het mogelijk om rustige plekjes te vinden. Wist je bijvoorbeeld dat er achter de Sacré Coeur een heel mooi park is, waar bijna geen mens te vinden is? Ook op stranden kan het druk zijn. Dan komen de oordopjes weer van pas, lekker in de zon liggen met een muziekje op! Bij mij helpt het ook om een stuk te zwemmen in de zee.

4. Niet te veel plannen

We houden er van om tijdens de vakantie veel te bekijken. Het is dan de kunst om niet te veel te plannen op een dag. Als ik te veel wil, loopt de stress al op voordat we de dag begonnen zijn. Dan is het belangrijk om keuzes te maken. Wat wil ik nu echt zien? En wat vinden de kinderen leuk om te doen? Door hen te betrekken bij de invulling van de dag, hebben we veel meer plezier. Voor gevoelige kinderen is het belangrijk om na een vakantiedag met verschillende activiteiten te ontladen. Lekker lezen, knutselen of naar muziek luisteren. Dit kan ook binnen onder een deken, terwijl de zon schijnt. Soms is dat nodig om weer op te laden. En na een vollere dag weer een rustige dag, werkt bij ons ook heel goed!

5. Voldoende eten en drinken

Vooral mijn dochter en ik reageren op te weinig eten. Dan worden we namelijk echt heel chagrijnig! Dus we zorgen altijd dat we koekjes of crackers meenemen, om op tijd te kunnen eten. Als je hooggevoelig bent is het belangrijk om iets kleins te eten zodra je maag begint te rammelen. Wij nemen dus altijd iets mee, zeker als we de natuur in gaan en geen winkels tegenkomen.

Zo wordt het een super vakantie en gaan we lekker genieten. Met af en toe chagrijn, maar veel vaker een lach en geluksmomenten!

Is jouw kind hooggevoelig en heeft hij of zij hier last van? Ik begeleid kinderen bij het omgaan met hooggevoeligheid. Neem gerust contact met me op.

Terugblik op schrijfdanscursus ‘Kracht van creativiteit’

Eind 2016 heb ik de cursus ‘Kracht van creativiteit’ gegeven voor kinderen van 7, 8 en 9 jaar oud. In acht lessen hebben de kinderen een boek gemaakt, met daarin eigengemaakte tekeningen en een verhaal dat ze met elkaar bedacht hebben. De kinderen hebben getekend met wasco, schoolbordkrijt, scheerschuim, kleurplotloden, glitterpennen en pastelkrijt. De kaft van het boek hebben we gemaakt met afdrukjes van glijverf, wat een groot succes was!

 

Schrijfdansoefeningen liepen als een rode draad door de cursus heen. De oefeningen zorgden voor onderwerpen voor het verhaal en de tekeningen. Daarbij konden de kinderen ook lekker bewegen en zichzelf uiten.

Kinderen ervaren bij schrijfdans grof-motorische basisbewegingen met beide handen, ondersteund door muziek. In een van de lessen hebben we bijvoorbeeld de oefening van de vulkaan gedaan. We zijn begonnen met bewegen op muziek op een dik blauw tapijt in een lokaal van de Mariaschool in Wateringen. Vol enthousiasme beeldden de kinderen uit dat ze een vulkaan waren. Ze lachten en gooiden hun armen in de lucht bij de levendige tonen van de muziek die aangeven dat de vulkaan uitbarst. Op dezelfde muziek hebben we daarna de vulkaan in scheerschuim getekend. Doordat de kinderen eerst in hun lijf gevoeld hebben hoe het is om als vulkaan uit te barsten en de lava te laten stromen, gaat het tekenen gemakkelijker. Daarna mochten ze zelf kiezen wat ze wilden tekenen. Het was leuk om te zien dat ze er voor kozen de vulkaanoefening nog een keer voor zichzelf te doen met kleurpotloden. Ook andere creatieve tekeningen kwamen te voorschijn gedurende de cursus. Ik vind het belangrijk dat kinderen juist ook eigen fantasietekeningen maken.

 

Tijdens het vrije tekenen vroeg ik hoe het verhaal verder zou gaan nadat de vulkaan uitgebarsten was. Ik heb dat voor hen op papier gezet. Het volgende stukje is door de kinderen samen bedacht:

‘Eigenlijk willen ze wegrennen, maar de lava is zo mooi, dat ze er naar blijven kijken.
Ineens ligt voor hen een vuurvast pak. De kinderen aarzelen niet, trekken het pak aan en beklimmen  de vulkaan. Rechtop en met hun kin vooruit staan de kinderen op top van de vulkaan. ‘Kijk daar, een glijbaan,’ roept een meisje. De anderen zien het nu ook. Aan de andere kant van de vulkaan ligt een lange glijbaan in de vorm van een muzieksleutel en de kinderen glijden naar beneden. Ze glijden steeds sneller en sneller en met een vaart schieten ze de glijbaan uit en vallen…. in een berg hooi. Het lijkt wel of ze in een land van vroeger gekomen zijn. En wie staat daar nu? Een piraat met een klomp op zijn hoofd.’

Op deze manier hebben de kinderen tijdens de cursus hun eigen boek gemaakt, dat ze tijdens de laatste les mee naar huis hebben genomen.

Met veel plezier kijk ik terug op deze cursus. Het was mooi om te zien hoe de kinderen enthousiast hun creativiteit en fantasie gebruikten. Ook kijk ik uit naar de volgende schrijfdanscursus die ik na de voorjaarsvakantie ga geven.